Het debat over de agrosector verengt zich tot een discussie over stikstof en aantallen dieren en het kabinet verliest uit het oog hoe belangrijk de sector voor Nederland is. ‘Geneuzel over punten komma’s’, vindt Rob de Wijk, hoogleraar aan de Universiteit Leiden en directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
‘We moeten aan de sector overlaten hoe ze de door de overheid bepaalde doelstellingen voor de uitstoot van stikstof willen behalen en hebben vooral een nieuwe visie nodig over het strategisch belang van de sector.’ Dit stelt De Wijk tijdens een digitale bijeenkomst van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB). De Wijk is bezorgd over de opmars van China. ‘Een land met een enorme disbalans als het gaat om aantallen te voeden monden en de hoeveel grond beschikbaar om dat voedsel te verbouwen.’ China zoekt daarvoor oplossingen, zoals het opkopen van landbouwgrond over de hele wereld. Dat voedselzekerheidsprobleem van China kunnen we zien als een bedreiging, maar is volgens De Wijk ook een kans voor de Nederlandse agrofoodsector. ‘Door hun gebrek aan landbouwgrond worden de Chinezen nooit een concurrent van ons op dat gebied’, stelt hij. ‘Maar China innoveert enorm op het gebied van hightech en gaat in die sector waarschijnlijk een heel grote rol spelen in de nabije toekomst’. De agrosector is volgens De Wijk een van de weinige sectoren in Nederland waarmee weerstand kan worden geboden aan een oprukkend China. ‘Het is zaak strategische afhankelijkheid te creëren.’
Daarom vindt hij het een strategische blunder het agrofoodcomplex uit te hollen. ‘Je zou als overheid innovatie en ondernemerschap moeten stimuleren en dat sla je juist dood als je gaat voorschrijven hoe je precies de hoeveelheid stikstof moet reduceren, bijvoorbeeld door het vaststellen van de omvang van de veestapel.’
Daarnaast vreest De Wijk dat het marginaliseren van de sector ertoe leidt dat ze onder de kritische drempelwaarde zakt die nodig is om innovatie te bedrijven. ‘Als de sector te klein wordt, verlies je innovatiekracht, maar bijvoorbeeld ook de kennisbasis onder universiteiten zoals die van Wageningen.’
Volgens De Wijk moet de Nederlandse overheid zich goed realiseren wat het totale land- en tuinbouwcluster waard is. ‘Dat is alleen al in Nederland jaarlijks 140 miljard euro. En ze zorgen voor 750.000 banen, 8 procent van onze bevolking is werkzaam in deze sector.’ Zijn advies aan het kabinet is dan ook: ‘Focus niet op hoe je de stikstof moet reduceren, maar stel heldere doelstellingen en kom vooral met een visie, waarin je de sector versterkt door haar in te zetten als strategisch drukmiddel richting China. Maak gebruik van de structurele tekorten daar en maak gebruik van het ondernemerschap in de Nederlandse land- en tuinbouw.'
LLTB-voorzitter Léon Faassen, die ook deel uitmaakt van het bestuur van LTO Nederland, reageert opgetogen over de analyse en adviezen van De Wijk. 'Wij waarschuwen al jarenlang voor de gevaren van een eenzijdige discussie vanuit de politiek over de agrarische sector. Op deze weg doorgaan, zal desastreuze gevolgen hebben voor de toekomst van onze welvaart. Ik hoop dat de politiek snel wakker wordt en de adviezen van Rob de Wijk ter harte neemt.'