De wolf de ruimte, het vee een veilige plek
13 mrt 2021
Met afrasteringen en kuddewaakhonden beschermen Limburgse schapenhouders hun vee. Schapenhouder Patrick Geukemeijer uit Baexem redeneert: ‘Makkelijk is het niet, maar we moeten een werkbare en betaalbare manier vinden om de wolf buiten de deur te houden.’
Schapenhouder Heidi van der Pol keeg afgelopen juni op een avond rond tien uur een appje van een managehouder in de buurt: ‘Hé Hei, er schijnt een wolf in de bossen te lopen.’ Ze twijfelde niet en dreef alle ooien en lammeren naar de stal. ‘s Nacht ophokken is sindsdien haar credo om haar vee te beschermen.
De komende tijd is de schapenhouderij in Altweerterheide proeftuin voor een vaste afrastering om de wolf op afstand te houden. Met hulp van verschillende organisaties en provincie Limburg gaat Van der Pol onderzoeken wat wel en niet werkt om ‘s lands grootste roofdier op afstand te houden.
Van der Pol combineert samen met haar man Paul Schram op twee locaties een melkveehouderij met het houden van Swifter-schapen. Op 90 hectare grond kunnen de tachtig ooien en lammeren in principe jaarrond op eigen grond grazen. ‘Rustig afwachten tot de wolf verder oprukt, daar is niemand mee geholpen’, vindt de schapenhouder.
Geukemeijer zet zijn duizend schapen in voor natuurbegrazing. De kuddes verplaatsen zich snel. Sinds een paar maanden zet hij wolfwerende flexinetten in. ‘Dat vraagt om een andere manier van denken en werken: van hoe houd ik mijn schapen binnen naar hoe houd ik de wolf buiten?’
De netten met stroomdraden zijn loodzwaar en twee keer zo duur als de reguliere netten. Vanuit het IKL-project ‘Schadepreventie wolf’ krijgt Geukemeijer de komende tijd hulp. ‘Mijn belangrijkste vraag is hoe we in de toekomst de aanwezigheid van de wolf gaan combineren met natuurbegrazing en wie de rekening betaalt.’
Op afstand
De twee schapenhouders worden begeleid door Bas Custers van Wolf-Fencing Nederland en Ray Dorgelo van Canine Efficiency. Wolf-Fencing Nederland is in 2018 opgericht om de wolf te beschermen. ‘Dat doen we door boeren vrijwillig te helpen met alle werkzaamheden die nodig zijn om de wolf op afstand te houden’, licht Custers toe.
Met een handjevol vrijwilligers gaat Custers 750 meter vaste afrastering bij de schapenhouderij in Altweerterheide plaatsen. Het gaat om een wei van ruim 3 hectare. Daaromheen komt een 1,20 meter hoge rastering met vijf draden met daarop stroom. ‘Het geeft een veel stevigere schok dan een schrikdraadje’, waarschuwt hij.
Van der Pol neemt nog een extra maatregel om haar kudde te beschermen: Dorgelo begeleidt de komst van twee werkhonden. ‘Anders dan waak- of drijfhonden zijn het dieren die én sociaal vaardig zijn én goede beschermingsinstincten hebben’, zegt hij. ‘Wolven kunnen lange tijd langs het hek lopen, totdat ze een gaatje vinden en werkhonden geven de boodschap af: opzouten!’
De afgelopen tijd regent het bijtincidenten in het zuidoosten van het land. Geukemeijer verloor in twee jaar tien schapen, in de meeste gevallen met zekerheid toe te schrijven aan een wolf. Half november sloeg het roofdier ook toe in Afferden en doodde acht schapen. ‘Dat noemen we surplus killing’, weet Custers. ‘De wolf gedraagt zich als een vos in het kippenhok.’
Juist omdat landbouwhuisdieren niet kunnen vluchten en tam zijn, weten ze zich geen raad met de wolf. Dat stimuleert het jachtinstinct van het roofdier, redeneren de wolfkenners. Dorgelo: ‘Iedere wolf is anders en gedraagt zich anders, dus moet je als veehouder altijd scherp blijven.’
Beide schapenhouders vinden samenwerking met experts en overheid broodnodig om kennis te verzamelen en ervaringen te delen. ‘Dat kan straks ook met een bezoek aan ons bedrijf’, besluit Van der Pol.
Subsidie en voorbeeldlocaties
In Limburg loopt sinds eind 2020 het IKL-project ‘Schadepreventie wolf’. Boeren krijgen steun van vrijwilligers en informatie via onder meer bijeenkomsten op de voorbeeldlocaties. Via de provincie krijgen veehouders subsidie op maatregelen zoals het plaatsen van flexibele of vaste afrasteringen. Schapenhouders Heidi van der Pol en Patrick Geukemeijer zijn de komende tijd voorbeeldbedrijven.
De LLTB is vanuit het overlegplatform over de wolf nauw betrokken bij het project. Ook terreinbeherende organisaties, experts op het gebied van schadepreventie, Faunabeheereenheid Limburg, Jagersvereniging, ARK Natuurontwikkeling en partijen als VGSN, LWPS, Platform KSG en Oos Mergelland Sjaop doen mee.