Limburg gezond: ‘Altijd aanpassen aan de omstandigheden’
13 feb 2021
Van de productie van gezond voedsel tot aandacht voor dier- en plantgezondheid en van het beheer van een mooi en divers landschap tot het bijdragen aan een gezonde economie. De Limburgse boeren en tuinders houden de provincie letterlijk gezond. Vandaag in gesprek met melkveehouder en natuurbeheerder Harrie Houben.
Het is een opvallende verschijning aan het eind van de oprit: een boogstal. Een stalen constructie met daaroverheen een weerbestendig folie. De familie Houben had in 2005 de eerste melkveehouderij met dit type huisvesting. En tot op de dag van vandaag zijn de boogstallen op de vingers van twee handen te tellen.
Het idee voor de stal kwam in 2005 op tafel toen de familie door de uitbreiding van VDL Nedcar naar het nabijgelegen Dieteren verhuisde, in ‘de taille van Limburg’. ‘Onze adviseur gaf aan dat we een vijfde op de bouwkosten konden besparen’, licht Harrie Houben toe. ‘Inmiddels weet ik wat alle voordelen zijn. Is het buiten heet, dan blijft de stal koel. Daarnaast komt er volop licht binnen en kun je zo’n constructie ook ooit weer verplaatsen’, vervolgt de melkveehouder.
Met een hoofdtak van tachtig koeien, exclusief jongvee, kiezen Houben en zijn vrouw José bewust voor een gezinsbedrijf. ‘Op onze vorige locatie in Nieuwstadt hadden we ook een zeugenhouderij, maar die kregen we op de huidige locatie niet vergund’, legt de melkveehouder uit. ‘Daarnaast hebben we nooit de ambitie gehad om tegen de klippen op te groeien. Hoewel er tal van mooie grote boerenbedrijven zijn, leidt groei vaak tot veel meer werk, overproductie en hogere kosten. Daardoor blijven er onder de streep geen extra inkomsten over.’
De recente boerenprotesten, vooral gericht tegen de supermarkten, kan Houben wel begrijpen. ‘Zolang de winkelschappen zijn gevuld, blijven we als landbouw met 2-0 achter staan. Omdat we in de loop van de tijd als boeren en tuinders minder goed zijn georganiseerd, hebben we het heft uit handen geven. En de consument koopt liever goedkoop voedsel en veel luxe.’
Boerenverstand
Het verwondert de 62-jarige Limburger weleens dat hij al veertig jaar kan boeren. Zijn recept luidt: ‘Je gezonde boerenverstand gebruiken, je altijd aanpassen en eigen keuzes maken.’ Dat heeft zich in de loop der jaren vertaald in onder andere natuurbeheer met schapen en gallowayrunderen, die in het Nederlandse klimaat weinig verzorging nodig hebben.
Ook is Houben aangesloten bij Landschapsbeheer Mergelland. Voor gemeentes en particulieren voert hij onderhoudswerkzaamheden uit, zoals het knotten van wilgen en het scheren van hagen. ‘Als je rondrijdt en ziet hoe verzorgd het landschap is, is dat grotendeels te danken aan de boeren’, stelt de ondernemer.
De familie zet zich al 25 jaar in voor boerderijeducatie. ‘Dat is ooit begonnen bij onze dochter op school, toen ze een boer wilde uitnodigen om over het vak te vertellen’, herinnert Houben zich. ‘Zo is het balletje gaan rollen.’ Eerst met een handjevol boeren in Sittard-Geleen, vervolgens onder de vlag van Welkom op de Boerderij en inmiddels als onderdeel van Boerderij Educatie Limburg.
‘We vertellen kinderen en volwassenen over het hele proces, van het grassprietje tot het glas melk’, licht de Limburgse melkveehouder toe. ‘En over alle facetten van de melkveehouderij: dierenwelzijn, de mestproblematiek en de verzorging van de veestapel. Alles open en eerlijk.’
Volgens de melkveehouder is het in de loop der jaren alleen maar belangrijker geworden om mensen op de boerderij rond te leiden. ‘De afstand is zo groot geworden dat burgers niet meer weten waar hun voedsel vandaan komt of hoe het wordt geproduceerd. Dat geldt in de stad, maar zelfs ook in de dorpen waar steeds minder boerderijen zijn.’
Open dagen
Door jarenlang mee te doen aan de Open Boerderijdagen van FrieslandCampina zijn er duizenden mensen in de boogstal geweest. ‘Het frappante is dat de klasgenoten van onze dochter nu met hun eigen kinderen weer terugkomen. Hoewel het lang geleden is, kunnen ze zich het boerderijbezoek nog haarfijn herinneren’, vertelt Houben trots.
Boerderij Educatie Limburg, waar Houben bij is aangesloten, wil schoolklassen op een professionele en educatieve wijze kennis laten maken met het platteland. Dit doen de educatieboeren via belevend leren. De kinderen kunnen zelf zien, horen, ruiken, proeven en ontdekken hoe dieren en planten worden verzorgd en hoe gezonde voeding wordt geproduceerd. Vanwege de coronamaatregelen zijn boerderijbezoeken momenteel niet mogelijk.
Fotograaf Bram Becks over de foto
‘De portretfoto van Harrie vind ik een van de sterkste die ik heb gemaakt’, vertelt Becks. ‘De manier waarop hij de koeien voert, de blik in zijn ogen: het straalt allemaal oprechte trotsheid op zijn bedrijf uit.’ Welke handeling de fotograaf het beste in beeld kon brengen, was nog even zoeken. ‘Koeien zijn echt grote beesten, dat merk je pas als je ertussen staat’, lacht hij. ‘Maar de gekozen handeling heeft naar mijn mening uiteindelijk een heel sterk beeld opgeleverd.’
Bram Becks heeft in opdracht van de LLTB op verschillende agrarische bedrijven in Limburg (portret)foto’s gemaakt. De ondernemers die zijn gefotografeerd, vertellen over hun bedrijf en op welke manieren zij bijdragen aan het gezond maken en houden van onze provincie. Deze artikelen verschenen de afgelopen maanden met enige regelmaat in Nieuwe Oogst en de LLTB-nieuwsbrief. Dit is het laatste artikel in de reeks.