Boeren in de breedte: Koeien als ‘natuurbeheerdertjes’

Schouder aan schouder staan de Hereford-, de Brandrode en de Piëmontese runderen aan het voerhek. Ze eten gras uit een omliggend natuurgebied. In de stal ligt stro dat van de dijken aan de Maas is gemaaid. Van der Zwaan noemt de dieren ‘de natuurbeheerdertjes’; voor elke hectare grond heeft hij een stier(kalf) of een zoogkoe tot zijn beschikking. ‘Dan heb ik genoeg ruwvoer en kan ik al de mest ook op hetzelfde land kwijt’, zegt de agrarisch ondernemer.

Waar agrarisch natuurbeheer voor veel boeren een neventak is, heeft Van der Zwaan het tot hoofdtak verheven. Met hulp van vier medewerkers combineert hij vleesveehouderij met maai- en beheerwerkzaamheden voor gemeente Venray, provincie Limburg, particulieren en partijen als Staatsbosbeheer en stichting het Limburgs Landschap. ‘Daarnaast helpen we mee met de ontwikkeling van natuurgebieden door onze trekkers in te zetten voor grondverzet.’

Nieuwe start

Van der Zwaan, in maatschap met zijn vriendin en vader, is opgegroeid op een melkveehouderij in het Oost-Brabantse natuurgebied De Peel. Zo’n 15 jaar geleden is het melkveebedrijf opgekocht. Dat maakte de weg vrij voor een nieuwe start in Noord-Limburg, op de pachthoeve van Landgoed Geijsteren. Zijn werkgebied loopt van Boxmeer tot Venlo en van Helenaveen tot Wellerlooi. ‘Omdat ik geen koeien hoef te melken, heb ik mijn handen vrij voor allerlei werkzaamheden.’

Alles op het bedrijf staat in het teken van natuurbeheer. ‘De zoogkoeien kunnen hun kalveren in kuddes op laten groeien, ‘s winters staat een deel van de runderen op stal’, vertelt Van der Zwaan. De bedrijfsvoering is nagenoeg biologisch. ‘Met hulp van subsidies voor natuurbeheer, de afzet van vlees en het efficiënt inzetten van mechanisatie en mensen kunnen we natuurinclusief boeren rendabel maken’, licht de vleesveehouder toe.

Kringloop sluiten

Met de wens om luzerne als eiwitrijk voer te telen en met de aankoop van steeds meer stierkalveren, afkomstig van de melkveehouderij, wil de agrarisch ondernemer de kringloop verder sluiten. Daarnaast is hij regelmatig in gesprek met natuurbeherende organisaties om meer werkzaamheden naar zich toe te halen, zoals in Maaspark Ooijen-Wanssum. ‘Als je goed werk levert, vastberaden bent en openstaat voor nieuwe kansen, is er ook markt voor grootschalig agrarisch natuurbeheer’, concludeert de vader van drie zonen.

Het natuurbeheer komt met zes jaar lopende beheerscontracten en een pakket aan voorschriften, zoals een uitgesteld maaibeleid. ‘Natuurbeheer kan een heel gedoe en geregel zijn. Soms kun je er met je boerenverstand niet bij dat je pas 1 juli mag maaien, terwijl een week eerder de omstandigheden ideaal zijn voor werkzaamheden. Dus flexibiliteit en relativeringsvermogen heb je wel nodig als agrarisch natuurbeheerder’, adviseert Van der Zwaan. ‘En je moet genoegen nemen met af en toe een snede minder opbrengst.’

In de artikelenserie ‘Boeren in de breedte’ komen verspreid over het jaar verschillende boeren en tuinders aan het woord, die naast de primaire productie een maatschappelijke rol vervullen. Zij vertellen graag over hun ervaringen met hun bedrijfsvoering.

Reageren op dit bericht

Reacties op dit bericht