Hoe laat je de consument meer groente en fruit eten? Deze vraag staat centraal in de verkenning ‘Wat eten we morgen?’. Rob Baan van Koppert Cress en Maaike de Vries presenteerden de resultaten tijdens het Hortiheroes Festival op 11 april en overhandigden Karin Zwinkels, wethouder van de gemeente Westland, het eerste exemplaar.

De verkenning is uitgevoerd in opdracht van Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland (SIGN). Uit de verkenning van Maaike de Vries en Lea Bouwmeester blijkt dat er veel losse projecten gezonde voeding zijn, maar dat het ontbreekt aan opschaling. De gemiddelde Nederlander eet nog altijd veel te weinig groente en fruit: slechts 131 gram van de aanbevolen hoeveelheid van 250 gram.

Maatschappelijke gevolgen

De maatschappelijke gevolgen zijn groot. De zorgkosten als gevolg van ongezonde voeding bedragen jaarlijks 6 miljard euro, het aantal mensen met overgewicht neemt toe, per week komen er 1200 diabetes patiënten bij en de voortijdige sterfte is becijferd op 12.900 mensen. Wetenschappelijk is het onomstreden dat het eten van groente en fruit bijdraagt aan de volksgezondheid. De Nederlandse tuinbouw levert onbewerkte producten vol gezonde vezels, vitamines en inhoudsstoffen en kan een concrete bijdrage leveren aan dit grote maatschappelijke vraagstuk. Met productinnovaties, nieuwe verpakkingen en nieuwe toepassingen van groente en fruit kan de tuinbouwsector nog beter aansluiten bij de behoefte van de consument.

Uit de verkenning blijkt verder dat scherpe beleidskeuzes nodig zijn om ervoor te zorgen dat de Nederlander meer groente en fruit gaat eten. Met stimuleringsmaatregelen zoals serieuze prijsprikkels blijkt het mogelijk consumentengedrag te sturen in de richting van gezond. In steeds meer landen zijn effectieve belastingen op ongezonde producten ingevoerd.

Nieuwe norm

‘Het moet en kan anders’, zegt De Vries. ‘We weten hoe en beschikken over de benodigde kennis en infrastructuur. Nu komt het aan op innoveren en vooral ook doen.’ De verkenning pleit voor het toewerken naar een nieuwe norm voor gezonde omgevingen. ‘Vroeger rookten leraren voor de klas. Nu is dat onacceptabel en verboden. In 2003 zijn de asbakken in treinen dichtgelast. Dit laat zien dat een “nieuw normaal” mogelijk is. Op kantoren, scholen en in de zorg moeten mensen daarom heel gemakkelijk kunnen kiezen voor groente en fruit in plaats van roze koeken en broodjes kroket.’

Ongezonde voeding is verslavend: daarom zijn gedragswetenschappers nodig om de noodzakelijke transitie naar een gezonde voedselomgeving te maken. Sjaak van der Tak, voorzitter van Glastuinbouw Nederland, gaat de komende maanden op pad om het belang van vergaande interventies voor gezonde voeding bij de overheid onder de aandacht te brengen.

Over de auteurs van de verkenning

Lea Bouwmeester was tot voor kort directeur Diabetes Federatie Nederland, Maaike de Vries is gepromoveerd gezondheidswetenschapper en was bij RIVM verantwoordelijk voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenning.