Ontwikkelingen rondom beweiden en bemesten op een rij
13 nov 2020
De Rechtbank Limburg heeft op dinsdag 3 november een aantal uitspraken gedaan met betrekking tot beweiden en bemesten in het kader van de Wet natuurbescherming. Deze uitspraken hebben tot vragen geleid bij onze leden. Hieronder worden de voorgaande ontwikkelingen op het gebied van beweiden en bemesten en de laatste stand van zaken op een rij gezet.
Beweiden en bemesten maken onlosmakelijk deel uit van de bedrijfsvoering. Beweiden is daarnaast maatschappelijk gewenst en draagt slechts beperkt bij aan de totale depositie van stikstof. Hoewel bemesten wel een relevante stikstofbron kan zijn, zijn de normen voor bemesting sinds de aanwijzing van de vogel- en habitatrichtlijnengebieden (de Natura2000-gebieden) alleen maar strenger geworden. De emissies en deposities zijn de afgelopen jaren al flink gedaald.
Om al deze redenen was in Limburg – op verzoek van de LLTB – in de omgevingsverordening geregeld dat voor beweiden en bemesten geen vergunningplicht bestond in het kader van de Wet natuurbescherming. De coöperatie Mobilisation for the Environment (MOB) was het niet eens met deze aanpak en heeft procedures gestart om beide activiteiten alsnog vergunningplichtig te verklaren.
Dit resulteerde uiteindelijk in een uitspraak van de Raad van State op 29 mei 2019 dat beweiden en bemesten wel beoordeeld moeten worden in het kader van de Wet Natuurbeheer en dus niet zonder meer vrijgesteld kunnen worden van een vergunningplicht. Op diezelfde datum werd in een andere uitspraak het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ongeschikt verklaard als instrument voor vergunningverlening.
Uitspraak Rechtbank 3 november 2020
Met de provincie Limburg werd afgesproken dat, in afwachting van een landelijke oplossing, niet gehandhaafd zou worden op beweiden en bemesten. MOB had echter al in 2018 de provincie Limburg gevraagd handhavend op te treden tegen een aantal agrarische ondernemers die beweiden en/of bemesten. De provincie moest dat verzoek alsnog afhandelen. Conform de gemaakte afspraak heeft de provincie dit verzoek afgewezen. MOB ging hiertegen in beroep en op dinsdag 3 november deed de Rechtbank Limburg uitspraak.
Als argument heeft de provincie in de procedure aangevoerd dat de Raad van State weliswaar heeft gesteld dat beweiden en bemesten in het kader van de Wet natuurbescherming beoordeeld moet worden, maar dat dit bij gebrek aan een toetsingskader en een geschikt rekenmodel niet mogelijk is. Dit argument van de provincie heeft de rechtbank nu verworpen. De provincie beraadt zich nog of beroep ingesteld wordt tegen de uitspraak van de rechtbank.
Hoe verder?
De provincie Limburg heeft de ten tijde van de procedure beschikbare argumenten gehanteerd. Maar inmiddels is er voortgang geboekt. Er is overleg gevoerd tussen de LLTB en provincie Limburg en tussen LTO Nederland, het Interprovinciale Overleg (IPO) en het Rijk.
Voor bemesten is afgesproken dat gekeken wordt naar de ruimtelijke bestemming van de grond in de omgeving ten tijde van de aanwijzing van het Natura2000-gebied. Was die bestemming agrarisch, dan wordt geconstateerd dat het gaat om bestaand gebruik en is er geen vergunning nodig. Die aanpak zou in vrijwel alle gevallen een oplossing moeten bieden. Voor beweiden hebben Rijk en IPO aangegeven dat dit onderdeel is van de huidige vergunning voor stalemissies en dat extra vergunningen daarom niet nodig zijn.
Uitgaande van de nieuwe beleidslijnen zullen beweiden en bemesten in beginsel dus niet tot een vergunningplicht leiden. Tegen beslissingen op basis van deze beleidslijn kan een milieuorganisatie weer procederen. Waarschijnlijk zal uiteindelijk de rechter moeten bepalen of de beleidslijn goed genoeg onderbouwd is. Duidelijk is dat het laatste woord over dit onderwerp nog niet gezegd is.