Lege groenteschappen beginnen inmiddels tot een mogelijke realiteit te behoren. De aanhoudende droogte leidt in alle teelten tot ten minste een halvering van de verwachte productie. Bovendien zijn veel ondernemers op persoonlijk vlak fysiek en mentaal aan het eind van hun Latijn.
‘Al twee maanden zijn ze bijna 24 uur per dag bezig met het beschermen van de planten in temperaturen waarbij ieder weldenkend mens het een beetje rustig aan doet’, legt Léon Faassen, voorzitter van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB), uit. ‘Boeren en tuinders zijn niet te beroerd om de schouders eronder te zetten en als dat gebeurt met het oog op een goede opbrengst is het tot daaraan toe, maar nu gebeurt het om de schade te beperken. Het water, of beter gezegd de droogte, staat ze tot aan de lippen.’
Planten verbranden op het land of verpieteren in de grond, in de maïs ontwikkelen zich geen kolven, waardoor het gewas ongeschikt is als veevoer. Daardoor ontstaat een tekort aan veevoer, zeker in combinatie met het gebrek aan gras.
Wat wel nog van het land kan worden gehaald, is ver beneden de maat en leidt volgens Faassen voor veel bedrijven tot een financiële strop. ‘Normaal gesproken zie je dat de markt in dergelijke situaties haar werk doet. Vraag en aanbod zorgen dan voor reële prijzen. Agrarische ondernemers hebben echter vaak vaste prijsafspraken met hun afnemers en voelen dit straks rechtstreeks in de portemonnee. Bovendien ontstaat het risico dat ze niet kunnen voldoen aan de hoeveelheden producten die met de afnemers contractueel zijn vastgelegd.’
Noord-Limburg
Het is weinig verrassend, maar ook Noord-Limburg heeft te kampen met extreme droogte. ‘Waar niet beregend is, beginnen de gewassen onherstelbare schade te vertonen’, vertelt een zorgelijke Pieter Lucassen, voorzitter van de LLTB-regio Noord-Limburg en zelf plantenkweker. ‘Het is de droogte, maar ook de hitte die ons op dit moment parten speelt. De groei is helemaal uit de producten en we lopen op onze laatste benen.’
Lucassen is blij dat hij en zijn collega’s mogen beregenen. ‘Daar hebben we via Nieuw Limburgs Peil goede afspraken over gemaakt met Waterschap Limburg. Die afspraken houden onder meer in dat we mogen beregenen in droge tijden als we door het jaar heen ook zorgen dat we water vasthouden. Om te kunnen beregenen zijn ook de nodige investeringen gedaan.’
Midden-Limburg
In het midden van de provincie klinkt het verhaal niet anders. Net als in het noorden niets dan droge zandgrond, wat de mogelijkheid om te beregenen cruciaal maakt. ‘Gelukkig zijn de relaties tussen het waterschap, de provincie en de LLTB dusdanig goed dat dat mogelijk is. Dat is niet in alle provincies het geval’, weet Giel van Herten, voorzitter van LLTB-regio Midden-Limburg. ‘Van de andere kant is het beregenen een noodzakelijk kwaad, dat naast een hoop kosten heel veel van de boeren en tuinders vergt. Zó hard werken bij deze temperaturen is gewoonweg niet gezond en begint écht zijn tol te eisen. Extra zuur is het dan wanneer dat harde werk en kostbare investeringen zich dan niet terugbetalen, omdat we vaak via contractteelten met gefixeerde prijzen te maken hebben.’
Zuid-Limburg
In het zuiden is de situatie iets minder nijpend. ‘Dankzij de löss die met haar kleiachtige eigenschappen het water beter vasthoudt dan de zandgronden in Noord- en Midden-Limburg en de paar stevige regenbuien van afgelopen woensdag is de situatie hier nog te overzien’, vertelt Jos Brands, voorzitter van de LLTB-regio Zuid-Limburg. ‘Keerzijde van die medaille is dat wij het hier in het zuiden niet of nauwelijks gewend zijn te beregenen.’ Daarom moeten agrarische ondernemers in het gebied alle zeilen bijzetten om de beregening op poten te krijgen.
‘Op dit moment lijkt het voor veel teelten relatief mee te vallen, als je naar de rest van de provincie kijkt’, stelt Brands. ‘Maar met het oog op de huidige weersvooruitzichten begint de droogte zelfs hier zorgwekkende vormen aan te nemen. Een van de uitdagingen die je misschien niet direct verwacht als je aan droogte denkt, is dat de gewasbescherming in de fruitteelt erg te lijden heeft onder de warmte. Maar er is ook goed nieuws uit het zuiden’, besluit Brands. De brouwgerst voor Gulpener is afgelopen week geoogst en die was van prima kwaliteit.’