Deze nieuwsbrief zet de belangrijkste vragen en antwoorden rond fipronil op een rij. Er is landelijk een crisisteam geformeerd en actief waarin alle geledingen van de eiersector vertegenwoordigd zijn.

Wat is fipronil

Fipronil is bekend insecticide tegen onder meer luizen en teken. Het zit onder meer in vlooienmiddelen voor honden en katten. In het verleden werd fipronil ook gebruikt in de akker- en tuinbouw maar vanwege het negatieve effect op de bijenstand is dat verboden. Wel mag fipronil nog worden gebruikt op snijmaiszaad. Bij pluimvee is fipronil niet toegestaan.

Hoe is fipronil in eieren terecht gekomen?

Op legpluimveebedrijven vormen bloedluizen vaak een probleem. Voor de bestrijding zijn twee middelen toegelaten: Byemite en Elector. In de bestrijding is kennelijk echter ook fipronil gebruikt.

Hoe is het gebruik aan het licht gekomen?

De zaak kwam aan het rollen nadat fipronil in Belgische eieren werd aangetroffen. In Nederland leidde het spoor onder meer naar een bloedluisbestrijdingsbedrijf in Gelderland (ChickFriend). Dit bedrijf heeft bloedluisbestrijdingsmiddelen in België gekocht. ChickFriend zette Dega-16 in: een legaal middel dat in België waarschijnlijk illegaal is bijgemengd met fipronil.

Om hoeveel pluimveebedrijven gaat het?

In eerste instantie zijn zeven pluimveebedrijven in Nederland geblokkeerd in verband met het gebruik van fipronil. Bij vier van deze zeven bedrijven is tevens een recall van eieren ingezet. In deze eieren is fipronil daadwerkelijk aangetroffen. Vervolgens zijn alle Nederlandse bedrijven die sinds 1 januari met ChickFriend gewerkt, geblokkeerd. Dat zijn er tientallen, volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Wat moeten geblokkeerde bedrijven doen?

Deze bedrijven moeten zo spoedig mogelijk eieren laten onderzoeken op de aanwezigheid van fipronil. Totdat de uitslag bekend is, mogen geen eieren, kippen of mest worden afgevoerd.

Hoe lang blijven bedrijven geblokkeerd?

Voor fipronil geldt een Europese norm. Zolang eieren niet aan die norm voldoen (lees: onder deze Europese norm zitten), blijft het bedrijf geblokkeerd. Overigens is de Europese norm voor fipronil vorig jaar nog fors naar beneden aangescherpt. Zodra bemonstering en analyse door een erkende certificerende instantie of de NVWA heeft plaats gevonden en uit het analyse resultaat blijkt dat het gehalte aan fipronil in de eieren onder de wettelijke norm ligt, mogen de eieren uit die stallen weer van uw bedrijf afgevoerd worden.

Moeten pluimveehouders zich neerleggen bij een besluit van de NVWA?

Nee, wanneer men het idee heeft dat de NVWA een bedrijf en onterecht blokkeert, is altijd een beroep tegen die beslissing mogelijk.

Hoe lang is het wachten op een uitslag?

Er moeten nu plots veel eieren worden onderzocht op fipronil. Dat leidt tot langere wachttijden. Pluimveehouders moeten rekenen op minimaal drie dagen.

Is de NVWA de enige instantie die eieren mag onderzoeken op fipronil?

Ja, alleen met een uitslag van de NVWA kan een bedrijf worden vrijgegeven. Ondernemers kunnen wel op eigen initiatief een andere (gecertificeerde) instantie inschakelen om zelf een indruk te krijgen van de stand van zaken (zoals Mérieux NutriSciences in Ede).

Hoelang blijft men fipronil aantreffen in eieren, na een behandeling tegen bloedluis?

Daar is nog weinig over bekend. Fipronil zich nestelen in het buikvet van de dieren. Bij lichte overschrijdingen van de grenswaarde, kan het laten ruien van de dieren mogelijk uitkomst bieden. Door het ruien dalen de gehaltes fipronil in het buikvet en uiteindelijk ook in de eieren. Maar ook hier wordt een bedrijf pas vrijgegeven na bemonstering. Doe ruien overigens in nauw overleg met een veevoerleverancier en leghennenleverancier. Het proces vergt veel specialistische kennis en aandacht.

Wat moet er gebeuren met besmette eieren?

Die moeten worden aangeboden voor destructie.

Wie draait er voor de kosten op?

Dat is vooralsnog onduidelijk. Bij besmettelijke dierziekten kan een beroep worden gedaan op het Diergezondheidsfonds. Maar in dit geval is er geen sprake van een besmettelijke dierziekte. Indien u gebruik hebt gemaakt van de diensten van ChickFriend, meldt dit dan bij uw rechtsbijstandverzekering.

Wat moeten bedrijven doen die ChickFriend niet over de vloer hebben gehad?

Bedrijven die géén zaken hebben gedaan met ChickFriend (sinds 1 januari), moeten dit schriftelijk bevestigen richting pakstations of eierhandelaar.

Waarom is er een grens getrokken bij 1 januari?

Die is getrokken bij 1 januari in de veronderstelling dat het gebruik van fipronil vóór 1 januari nu niet meer terug te vinden is in eieren.

Ik heb begrepen dat ChickFriend IKB-gecertificeerd is. Klopt dat?

ChickFriend beschikt inderdaad over IKB-certificaten, maar niet voor het onderdeel ongediertebestrijding (waar de bestrijding van bloedluizen onder valt).

Wanneer ik nieuw dieren aanvoer: hoe weet ik dan dat die niet besmet zijn met fipronil?

Vraag bij uw opfokker een schriftelijk verklaring van geen gebruik voor Dega-16 cq ChickFriend.

Bij wie kunnen pluimveehouders terecht met vragen?

Met de infolijnen van de drie regionale organisaties. Leden van de LLTB kunnen bellen naar het telefoonnummer 0900 46 36 55 83. Voor pluimveehouders die behoefte hebben aan een persoonlijk gesprek staan de regionale organisaties ook klaar. Leden van de LLTB kunnen bellen met Ester Hendrix, telefoonnummer 06 419 034 31.

Waar kunnen consumenten terecht met vragen?

De NVWA heeft de belangrijkste vragen en antwoorden voor consumenten op een rijtje gezet.